Преглед на кодот на Партизански одред Даме Груев

'''Личности од Подмочани во Битолско-Преспанскиот партизански одред „Даме Груев“'''<ref name=":0">Ѓорги Танковски - Лилин, Јован Д. Кочановски. ''Битолско-Преспански одред „Даме Груев“ (1942-1944)''. Друштво за наука и уметност - Битола, 1998</ref>

* [[Ристо Глобочки]] - Мирче, 08. до 11.1942. Дезертирал. Живеел во Скопје.
* [[Крсте Ивковски]] - Велко. 08. до 09.1942. Дезертирал. Живеел во Ресен.
* [[Јордан Наумовски]] - Калчо. 08.1942 до 18.08.1943. Живеел во Скопје.
* [[Ефтим Ристевски]]. 06. до 18.08.1943. Живеел во Скопје.
* [[Живко Стефановски]]. 06. до 17.07.1943. Живеел во Скопје.
* [[Косте Кусаковски]] - Славе. 08. до 11.1942. Стрелан од Италијанскиот окупатор.

== Настани ==

* Во декември 1941 во Ресен пристигнаа двајца илегалци од Прилепскиот партизански одред: [https://mk.wikipedia.org/wiki/Ѓоре_Велкоски Ѓоре Велкоски] - Милан и [https://mk.wikipedia.org/wiki/Илија_Игески Илија Игески]. Подоцна двајцата илегалци се легализирале и биле прифатени во Подмочани кај [[Ефтим Ристевски]] и [[Киме Шушевски]], каде се легализирале како терзии од Струга, кај Борис Србинот ([[Боривоје Костиќ]]) кој поседувал шивачка машина. Тие беа поврзани и со партиската келија на селото Подмочани.<ref name=":1">Владо А. Ивановски, Ѓорги Танковски - Лилин, Кице Јанкуловски. ''Хронологија на настаните во Преспа (1912-1944)''. Киро Дандаро, Битола 1995.</ref>:138.
* Во врска со подготовките за формирање на партизански одред, на територијата на селата Подмочани-Курбиново биле собирани одредени количини волнени преработки, санитетски материјал и друго.<ref name=":0" />:30-31.
* Во с. Јанковец имаше техника за фалсификување на лични карти на кое работеле [https://mk.wikipedia.org/wiki/Илија_Спировски Илија Спировски] и [https://mk.wikipedia.org/wiki/Мите_Богоевски Мите Богоевски]. За време на претрес од полицијата Илија Спировски да избега, преминал во с. Подмочани каде што се илегализирал.<ref name=":0" />:19.
* Ноќта на 28/29 октомври 1942 групата на Панде Мустакот (Илија Спировски) ја минала границата и се сместиле над с. Подмочани од неговата источна страна. Групата на овој терен се задржала неколку дена. Во тие денови сета грижа за исхраната на борците паднала врз грбот на [[Живко Стефановски]] и [[Лазе Парговски]] од Подмочани.<ref name=":0" />:139-140.
* За Подмочанската група постоела опасност да биде откриена италијанските карабинери, меѓу кои особено се истакнувал Тале (Трајан) Андреевски - Кажановски, пред војната претседател на Подмочанската општина. Во такви услови се планирало во Подмочани да останат само партизаните што потекнувале од селото.<ref name=":0" />:145.
* Одредот „Даме Груев“ престојувал во логори во Болно-петринската планина. Бугарите успеале да го дознаат местото. Постојат разни претпоставки како дошло до откривање на локацијата. Тоа можело да биде само од лице што ја знаело локацијата. [[Јордан Наумовски]] - Калчо за откривањето на локацијата го кажува следното: „Во септември 1942 од логорот над с. Болно дезертира еден борец од Подмочани. Поради тоа Одредот беше принуден да го промени логорот на престојување.“ Истото го потврдува и Илија Спировки, кој го именува дезертерот [[Крсте Ивковски]] - Велко, за кое пишува „По неколку дена колебање Крсте ја оставил пушката и покрај Болно заминал за Ресен каде имаше бавча и живеел во колиба. Оттаму замина за Битола, каде легално живеел по капитулацијата на Италија, кога во тој дел на Преспа се проширија бугарските окупатори, премина на нивна страна.
* Сепак овие кажувања можат да се сметаат за претпоставки, бидејќи досега не е пронајден веродостоен доказ според кој би можело да се каже дека [[Крсте Ивковски]] го провалил местото и логорот. После убиството на [[Косте Кусаковски]], уплашени од претресите по куќите што ги вршеле Италијанците во потрага по партизани, домашните на [[Ристо Глобочки]] го наговориле да оди на граничната караула кај Макази и да им се предаде на Бугарите. Тој тоа го сторил и дезертирал. На 20 март 1943, за сите фатени дезертери од Одредот „Даме Груев“ Бугарите организирале судски процес во Битола. Меѓу нив биле и [[Ристо Глобочки]] - Мирче (Христо Илиев Иванов) и [[Крсте Ивковски]] - Велко (Крсто Иванов) од Подмочани. Судот ги ослободи сите обвинети наводно поради немање докази.
* На 18ноември 1942 борците од одредот „Даме Груев“ [[Косте Кусаковски]] и [[Јордан Наумовски]] добиле задача да извршат атентат врз Трајко Андреевски - Кажановски. Го фатиле Трајко кога бил на лов, го врзале и разоружиле. Но, поради нивно невнимание, додека Јордан бил на стража Трајко успеал да се одврзе, го нападнал Костета, го ранил и започнал да бега. Јордан пукал по Трајко но не го погодил.<ref name=":1" />:190.
* Кон крајот на месец април 1943 патрола од одредот „Даме Груев“ заедно со [[Јордан Наумовски]], преку планината Баба се префрлува во с. Подмочани, каде што воспоставува врска со активистот [[Милан Шушевски]] и се снабдила со храна.<ref name=":0" />:187.
* Кон крајот на мај 1943 во составот на Битолскиот партизански одред „Гоце Делчев“ се приклучил и [[Јордан Наумовски]].
* На 4 септември 1944 е формиран Битолско-преспанскиот одред со борци од составот на Седмата македонска бригада. Во с. Подмочани, каде што Седмата бригада стигнала меѓу 3 и 4 октомври 1944, од неа биле издвоени 50 борци кои послужеле како кадар но новиот одред.<ref name=":0" />:251.

==Наводи==
[[Category:НОБ]]

<references />